Τι είναι η διέγερση των ωοθηκών;
Είναι μια απαραίτητη μέθοδος ώστε να μεγιστοποιηθεί η διαδικασία αλλά κυρίως η επιτυχία της εξωσωματικής γονιμοποίησης αφού θα πρέπει να υπάρχει επαρκής αριθμός ωαρίων από την ενδιαφερόμενη.
Θα πρέπει να γνωρίζετε πως σε γενικές γραμμές απαιτούνται έως και 15 ωάρια έτσι ώστε να επιλεγούν τα καλύτερα, αλλά και αν υπάρχουν αρκετά να αποθηκευτούν (καταψυχθούν) για πιθανή μελλοντική χρήση τους από το ζευγάρι. Χωρίς τα διεγερτικά φάρμακα οι ωοθήκες θα παράγουν μόνο ένα ωοθυλάκιο και ένα ώριμο ωάριο σε κάθε έμμηνο κύκλο.
Σήμερα υπάρχουν αρκετά φαρμακευτικά πρωτόκολλα για τη διέγερση των ωοθηκών, που χρησιμοποιούνται για να αυξήσουν τη λειτουργία τους ώστε αυτές να παράγουν αρκετά ωοθυλάκια και ωάρια. Είναι καλά ανεκτά και στα χέρια ενός έμπειρου γιατρού στη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης δεν υπάρχουν κίνδυνοι, όπως αυτός του Συνδρόμου Υπερδιέγερσης των Ωοθηκών- ένα επώδυνο σύνδρομο για τις γυναίκες.
Θα πρέπει να σημειωθεί πως εκτός από τα ζευγάρια που θα υποβληθούν στη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης ή και της σπερματέγχυσης τα φάρμακα αυτά δίνονται κατ΄εξαίρεση και σε άλλες περιπτώσεις όπως:
• νεαρά ζευγάρια με ήπια προβλήματα υπογονιμότητας,
• ζευγάρια που ζουν σε απόσταση μεταξύ τους και οι επαφές τους είναι περιστασιακές
• ή και σε κάποιες άλλες εξειδικευμένες περιπτώσεις και ανάλογα με τον θεράποντα γιατρό σας
Οι κατηγορίες των φαρμάκων που προκαλούν διέγερση των ωοθηκών
Κιτρική Κλομιφαίνη
Αυτό το φάρμακο λαμβάνεται από το στόμα και είναι το φάρμακο επιλογής σε γυναίκες χωρίς ωορρηξία τύπου ΙΙ, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Η ορμόνη αυτή, δρα στον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης προκαλώντας την αυξημένη αποδέσμευση της εκλυτικής ορμόνης των γοναδοτροπινών (GnRH), η οποία, με τη σειρά της, διεγείρει την υπόφυση με αποτέλεσμα την παραγωγή FSH και LH. Το τελικό αποτέλεσμα είναι μια ήπια διέγερση των ωοθηκών. Η πιο συχνή εφαρμογή της είναι σε ασθενείς με ακανόνιστους κύκλους λόγω κυρίως του Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών, όπου η ωορρηξία επιτυγχάνεται σε περίπου 70 – 80% των κύκλων. Η χορήγηση της ξεκινάει από τη 2-3η μέρα του κύκλου για 5 ημέρες, από το στόμα, σε δοσολογία 50 – 100 mg / ημέρα.
Γοναδοτροπίνες
Η μεγαλύτερη γκάμα φαρμάκων- ενέσιμων όμως- είναι οι γοναδοτροπίνες οι οποίες αποτελούν την πιο αποτελεσματική θεραπεία για την ανωορρηξία τύπου Ι. Χορηγούνται επίσης σε περιπτώσεις αντίστασης στην κιτρική κλομιφαίνη. Πρόκειται για σκευάσματα με δράση FSH που δρουν απευθείας στις ωοθήκες, προάγοντας την ανάπτυξη των ωοθυλακίων. Τα ποσοστά εγκυμοσύνης είναι σημαντικά υψηλότερα, από εκείνα της κλομιφαίνης, αλλά απαιτείται εμπειρία και προσοχή κατά τη χρήσης τους καθώς ελλοχεύει ο κίνδυνος ενός επώδυνου συνδρόμου: αυτού της υπερδιέγερσης ωοθηκών. Χορηγούνται υποδορίως κατά τις πρώτες ημέρες του κύκλου και η δοσολογία εξαρτάται από το είδος της θεραπείας, τα χαρακτηριστικά των ωοθηκών και κατά πόσο συνδέονται με αγωνιστές ή ανταγωνιστές της GnRH.
Αναστολείς ωορρηξίας
Οι αναστολείς ωορρηξίας αποτρέπουν την αυτόματη ωορρηξία κατά τη διάρκεια ενός κύκλου διέγερσης και συνεπώς επιτυγχάνεται καλύτερος έλεγχος του κύκλου. Υπάρχουν δύο μεγάλες ομάδες – των αγωνιστών και ανταγωνιστών της GnRH. Οι αγωνιστές έχουν χρησιμοποιηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα ενώ η χρήση των ανταγωνιστών γίνεται περισσότερο δημοφιλής τα τελευταία χρόνια.
Ανθρώπινη Χοριακή Γοναδοτροπίνη (hCG)
Είναι το τελευταίο ενέσιμο φάρμακο της θεραπείας υποβοηθούμενης αναπαραγωγής που θα πάρετε. Χορηγείται σε συγκεκριμένη ώρα (περίπου 36-38 ώρες πριν την ωοληψία), εφ’ άπαξ, όταν κριθεί ότι η ωρίμανση των ωοθυλακίων είναι ικανοποιητική ώστε να ακολουθήσει η ωοληψία. Η ωορρηξία γίνεται 34-36 ώρες μετά τη χορήγηση της hCG. Είναι ένα απαραίτητο φάρμακο καθώς με τον ακριβή προσδιορισμό της ωορρηξίας, προγραμματίζεται ανάλογα και η προγραμματισμένη επαφή, η σπερματέγχυση ή λήψη ωαρίων για εξωσωματική γονιμοποίηση.
Προγεστερόνη
Είναι μια ορμόνη που δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες στο ενδομήτριο για την εμφύτευση του εμβρύου και, αργότερα, για την υποστήριξη της εγκυμοσύνης. Το φάρμακο δίνεται σε μεγάλο αριθμό γυναικών είτε στην αρχή της εγκυμοσύνης είτε καθόλη την διάρκειά της, άσχετα αν έχουν κάνει εξωσωματική γονιμοποίηση ή όχι. Χρησιμοποιείται συνήθως μετά την εμβρυομεταφορά για να υποστηριχθεί ορμονικά η ωχρινική φάση του κύκλου. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, η ωχρινική φάση του κύκλου χρειάζεται υποστήριξη με προγεστερόνη ιδιαίτερα στους κύκλους που έχει χρησιμοποιηθεί ανάλογο της GnRH, δηλαδή αναστολείς της ωορρηξίας. Η ορμόνη αυτή κυκλοφορεί είτε σε μορφή κολπικής κρέμας είτε σε χάπια.