Υπάρχουν τουλάχιστον έξι βασικοί τρόποι με τους οποίους η εργασία μπορεί να επηρεάσει τη γονιμότητα:
Έκθεση σε χημικές ουσίες
Πολλές ουσίες έχουν βρεθεί ότι μειώνουν τη γονιμότητα, ενώ εκατομμύρια άλλες δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς. Επικίνδυνες θεωρούνται ο μόλυβδος, τα φυτοφάρμακα, οι διαλύτες, οι ρητίνες, τα καυσαέρια και τα καύσιμα. Αυτά μπορούν να διαταράξουν την ισορροπία των ορμονών, να επηρεάσουν την ποιότητα των ωαρίων και να αυξήσουν τον κίνδυνο χρωμοσωμικών ανωμαλιών. Επαγγέλματα σε βιομηχανία, υγεία, γεωργία, αισθητική και μεταφορές έχουν υψηλότερη έκθεση.
Έκθεση σε ακτινοβολία
Η άμεση ακτινοβολία μπορεί να βλάψει τις ωοθήκες, ενώ ακόμη και μικρές δόσεις μπορεί να οδηγήσουν σε πρόωρη εμμηνόπαυση. Η αυστηρή τήρηση μέτρων ασφαλείας ιδιαίτερα στον χώρο της υγείας (χημειοθεραπείες, ακτινολογικές πράξεις), είναι καθοριστική.
Στρες στον χώρο εργασίας
Οι απαιτητικές θέσεις με πιεστικά χρονοδιαγράμματα ή τοξικό περιβάλλον αυξάνουν την παραγωγή ορμονών του στρες, οι οποίες επηρεάζουν άμεσα τις αναπαραγωγικές ορμόνες. Το χρόνιο στρες μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες σύλληψης.
Βάρδιες και τζετ λαγκ
Οι συχνές αλλαγές ωραρίου ή τα αξίδια επηρεάζουν το βιολογικό ρολόι και τον κύκλο της γυναίκας, με αποτέλεσμα ακανόνιστη ωορρηξία. Αυτό αφορά επαγγέλματα σε υγεία, αστυνομία, εστίαση, φιλοξενία και μεταποίηση. Μόνο το 24% των Ευρωπαίων εργάζεται σταθερό πρωινό ωράριο, γεγονός που δείχνει την ευρεία διάδοση του φαινομένου.
Σωματικά απαιτητική εργασία
Η συχνή κάμψη της μέσης (>20 φορές την ημέρα) ή η ανύψωση βαριών αντικειμένων μπορεί να μειώσει το αποθεματικό των ωαρίων και την ποιότητά τους. Γυναίκες σε εστίαση, παιδική φροντίδα, αποθήκες και λιανεμπόριο συχνά επηρεάζονται. Έρευνες δείχνουν έως και 14,5% λιγότερα ώριμα ωάρια σε γυναίκες με βαριές εργασίες.
Ανδρική γονιμότητα
Εξίσου ευάλωτη στον χώρο εργασίας είναι η γονιμότητα των ανδρών. Η θερμότητα αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου, καθώς μειώνει την κινητικότητα και τη μορφολογία των σπερματοζωαρίων. Κίνδυνο διατρέχουν εργάτες εργοστασίων, συγκολλητές, πυροσβέστες, αστυνομικοί με βαριές στολές, αλλά και υπάλληλοι γραφείου που χρησιμοποιούν φορητό υπολογιστή στα γόνατα. Επιπλέον, χημικές ουσίες όπως φυτοφάρμακα, μόλυβδος, καύσιμα και διαλύτες μπορούν να μειώσουν την παραγωγή και την ποιότητα σπέρματος, καθώς και τη σεξουαλική λειτουργία.
Ο βαθμός επιρροής διαφέρει:
Η επίδραση εξαρτάται από:
-
Τη διάρκεια έκθεσης (σπάνια ή καθημερινή).
-
Τον τρόπο έκθεσης (εισπνοή, επαφή με το δέρμα, κατάποση).
-
Το χρονικό σημείο (π.χ. στην αρχή της κύησης ή στη φάση της ωορρηξίας).
-
Την ηλικία και γενική υγεία του ατόμου.
Τι να κάνετε
Αν και η επιστήμη δεν γνωρίζει ακόμη όλες τις συνέπειες, υπάρχουν τρόποι πρόληψης:
-
Εξασφάλιση καλού αερισμού στους χώρους εργασίας.
-
Χρήση κατάλληλου προσωπικού προστατευτικού εξοπλισμού (PPE).
-
Μείωση του στρες και των τοξικών εργασιακών συνθηκών.
-
Περιορισμός ταξιδιών και βαρδιών, όπου είναι δυνατόν.
-
Μείωση έντονης σωματικής καταπόνησης.